Elektrik Yangınlarının Gizli Sebebi: Pano Güvenliği Nasıl Sağlanır?

Elektrik yangınları, en yıkıcı ve tehlikeli yangın türlerinden biridir. Bu tür yangınların en yaygın ve gizli sebeplerinden bir tanesi elektrik panosu kaynaklı olanlardır. Genellikle çok göz önünde olan alanlarda olmayan, daha çok nadir kontrol edilen ortamlarda bulunan elektrik panolarının düzenli kontrolü ihmal edildiğinde yüksek tehlikeli durumlara yol açılabilir. Elektrik panoları kontrolleri genellikle “bir sorun yoktur” düşüncesi ile görmezden gelinen önlemlerdendir, fakat pano kontrolünün periyodik olarak düzenli yapılması yangınları önler ve hayat kurtarır. Panolarda oluşabilecek en ufak bir kıvılcım çok ciddi yangınlara ve kayıplara sebebiyet verebilir. Hadi bu yazımızda elektrik panolarının önemi, bakım yöntemlerini ve yangınları önleme tekniklerini öğrenelim. Bu sayede hem insan hayatını hem de çevreyi koruyalım. Detaylı bilgi almak için bize ulaşın!

‍

‍

Elektrik Kaynaklı Yangınlar Nedir?

Elektriksel sistemlerde ortaya çıkan arızaların sonucunda ortaya çıkan yangınlardır. Bu tip yangınların en yaygın temel sebeplerinden bir tanesi elektrik akımının kontrolsüz ısı üretmesi ve kıvılcım oluşturması ile etrafta bulunan nesnelerin alevlenmesine sebep olarak yangını başlatmasıdır. Fazla ısı üretimi çeşitli sebeplerden gerçekleşebilir. Bu sebeplerden bazıları kısa devre, hatalı elektrik tesisatı kullanımı, aşırı yüklenme, eski veya yapısı bozulmuş kablo kullanımıdır.

Elektrik Yangılarının Sebepleri Nelerdir?

Elektrik yangınları önlenebilir yangınlardır ama nasıl engelleyebileceğimizi bilmek için önce sebeplerini bilmemiz gerekir. Elektrik yangınlarının sebeplerini birlikte detaylıca inceleyelim.

Kısa Devre:

Kısa devre, elektrik sisteminde kullanılan iletkenlerin yalıtımları hasar alırsa iletkenlerin birbirine temas etmesi gibi olayların sonuçlarında ortaya çıkabilecek durumdur. Kısa devreler çoğu zaman sigortalar ve devre kesiciler tarafından gerçekleşmesi engellenmeye çalışan arızalardır.

Aşırı Yüklenme:

Aşırı yüklenme, bir elektrik devresine kapasitesinin üzerinde yüklenilmesi (fazla cihaz bağlanması) sonucunda kabloların ısınmasından oluşan durumdur Eski yapılarda bulunan yetersiz ve zamanın gerisinde kalmış devrelere, çok sayıda yüksek güç tüketen cihaz bağlanması gibi durumlarda çok tehlikeli sonuçlar oluşabilir.

Hasarlı ve Eski Kablo Kullanımı:

Hasarlı ve eski kabloların kullanımı yalıtım standartlarının düşmesine ve bunun sonucunda elektrik hattında çıkabilecek yangınlara sebep olabilir. Yenilenmemiş kablolar özellikle eski yerleşim yerlerini yangın tehlikesi yüksek lokasyonlar haline getirir. 

Su ile Temas:

Su elektriği ileten bir madde olarak, elektrik akımının olduğu ortamlarda bulunursa kısa devreye ve dolaylı olarak yangına sebebiyet verebilir. Başka bir tehlike ise uzun vadede yarattığı zarardır. Su devre ile temas ettiğinde metal bağlantılarda oksitlenme ve korozyona sebebiyet verebilir. Bu durumlarda elektriksel bağlantıyı zayıflatacağı için güvenlik riski oluşur.

Topraklama Yapılmaması:

Topraklama, elektrik hatlarının elektrik kaçağı ihtimaline önlem olarak bir iletken yardımı ile toprağa bağlanmasına verilen isimdir. Topraklama yapılmadığı durumlarda elektrik kaçakları durdurulamayacağı için yangın oluşumu engellenemeyebilir. 

Uzman Kişilere Danışılmaması:

Elektrik alanında uzman ve akım bağlantı noktalarında kapsamlı bilgi sahibi olmayan kişilerin elektrik hattını yanlış şekilde bağlaması sonucu yangınlar oluşabilir. Elektrik hattında yapılacak herhangi bir işlemde mutlaka bir uzmana danışılmalıdır.

‍

‍

Elektrik Yangınları Nasıl Önlenebilir?

Elektrik yangınları önlenebilir durumlardır. Mutlaka alınması gereken bazı önlemler:

• Elektrik panolarının işlevselliği kontrol edilmeli.
• Düzenli elektrik hattı kontrolü yapılmalı.
• Orijinal ve kaliteli cihaz seçilmeli.
• Aşırı yüklenmeye karşı dikkatli olunmalı.
• Sigorta sisteminde çalışma işlevselliği kontrolü yapılmalı.

Elektrik Panoları Nelerdir?

Elektrik Panoları, elektrik dağıtımı, kontrolü, koruması ve izlenmesi gibi temel işlemleri yerine getiren, elektrik enerjisini çeşitli devrelere güvenli şekilde aktaran ve onları kontrol altında tutmayı sağlayan genellikle kutu şeklinde olan sistemlerdir. Hem enerji verimliliği hem de güvenlik açısından kritik bir yapı elemanı olmak ile birlikte elektriksel sistemlerin sağlıklı çalışmasını sağlayan bir merkez üsttür.

Elektrik Panoları Nerelerde Kullanılır?

Elektrik panoları, apartman ve ev gibi yerleşim alanlarında dağıtım panosu, Endüstride otomasyon ve motor kontrol panoları, Üretim hattında PLC panolarında kullanılabilir. Kısaca elektrik kullanılan hemen hemen her ortamda elektronik panoları bulunmaktadır. Elektrik panolarının bakımının yapılması, doğru kullanımı ve işlevsel olması yangınların önüne geçmek için oldukça önemlidir.

Elektrik Panoları Neden Önemlidir?

Elektrik panoları elektrik kullanılan her alan için en önemli kilit bileşendir. Elektrik dağıtımının güvenli ve kontrollü olmasını sağlar.

• Elektrik panoları, ana şebekeden gelen elektriği binanın veya tesisin farklı bölümlerine güvenli şekilde yönlendirir, Enerji kontrolünü sağlar. Bu sayede ani yüklenme ve kısa devrelerin önüne geçilmiş olur.
• Yapısında bulunan koruma bileşenleri ile elektrik çarpması risklerini azaltır, kısa devre veya aşırı yüklenme gibi tehlikeli durumlarda sistemi keserek yangın ihtimalinin oluşmasını engeller.
• Otomasyon panosu olarak PLC, kontaktör ve zamanlayıcılar ile bütünleştirildiğinde birçok ekipmanın kontrolünü sağlar.
• Reaktif güç dengesinin kontrolünü optimize eder, enerji kaybını önler.
• Arızaların kolay tespit edilmesini sağlar.
• Kolay genişletme imkanı sağlar. Sisteme yeni devreler, makineler ve aydınlatmalar eklenilmesini oldukça kolay hale getirir.

Kısaca elektrik panoları sayesinde enerji kontrollü dağılır, yangın ve arıza ihtimali azalır, sistem verimli çalışır ve insanların güvenliği artar. 

Pano Güvenliği Nasıl Sağlanır?

Elektrik Panosu güvenliği sağlamak yangınları önlemek demektir. Bu yüzden mutlaka alınması gereken önlemleri inceleyelim.

Kaliteli ve Doğru Ekipman Kullanımı:

Doğru sertifikalara ve uygun standartlara (TSE, CE vb.) sahip ekipmanlar kullanılmalıdır. 

Periyodik Bakım Planlaması:

Elektrik panolarının düzenli bakımı atlanmamalı, bakım planları oluşturulmalıdır. Tarihi geldiğinde elektrik uzmanları tarafından bakımlar gerçekleştirilmedir.

Bağlantı Noktası Kontrolü:

Elektrik uzmanları mutlaka gevşek bağlantı noktası kontrolünü yapmalı ve gevşeme olan noktalar için önlemleri almalıdır. Vidalı bağlantı noktaları için ekstra olarak tork kontrolü mutlaka yapılmalıdır.

Yalıtım Önlemleri ve Kapsülleme Kontrolleri:

Elektrik panoları, IP (Ingress Protection) dereceleri ile sıvı ve katı cisimlere karşı dayanıklılığını belirtir. Bu panolar, ısıya ve ateşe karşı dirençli malzemelerle üretilmeli, sızdırmazlık elemanları içermelidir. Nem ve yoğuşmaya karşı önlem olarak, pano içine nem alıcı torbalar ve anti-kondens ısıtıcılar yerleştirilmelidir. Kablolar ısıya dayanıklı ve yanmaz özellikte olmalı, baralar ise izole edilmiş ve yalıtkan koruyucularla kaplanmalıdır. Ayrıca, kemirgen ve böceklerin girebileceği boşluklar önlenmelidir.

Yangın Algılama Sistemleri Kullanımı:

Elektrik panolarında otomatik yangın algılama sistemlerinin entegrasyonu yapılarak gazlı söndürme sisteminin otomatik çalışmasını sağlayan sensörler kullanılabilir.

Etiketlendirme ve Şema Gösteriminin Eksiksiz Yapılması:

Elektrik panosunun parçası olarak bulunan tüm bileşenler etiketlenmedir ve panonun birim şeması açık, net ve anlaşılır olarak görünen bir yerde bulunmalıdır.

Modern Teknolojik Önlem: IoT Desteği Alınması

IoT sistemleri sensörler ile anlık olarak sıcaklık, arıza ve ıslaklık gibi faktörleri takip ederek gereken bakımlar ve önlemler için uyarıların erkenden yetkililere ulaşmasını sağlar. Yangınları önlemede veya bildirmede oldukça yüksek işlevsellik gösterir. Bu yüzden kullanımları oldukça faydalıdır.

‍

‍

Elektrik Panosunun Bileşenleri Nelerdir?

Elektrik panosunda bulunan bileşenlerin her biri pano için farklı özelliklerden bakımından önemlidir. 

• Şalter (Otomatik Sigorta): Devreyi açıp/kapatır, aşırı akım olması durumunda akımı keser.
• Kaçak Akım Rölesi (RCD): Elektrik kaçağının tespitini sağlar.
• Röle: Kontrol sinyallerinin yönlenmesini sağlar
• Baralar: Elektriği pano içinde bulunan uygun bileşenlere iletir.
• Klemensler: Kablo bağlantılarının düzenlenmesini sağlar.
• Kontaktör: Büyük yükleri uzaktan kontrol etmeyi sağlar.
• Ölçüm Cihazları: Voltmetre, ampermetre, enerji analiz cihazları gibi izleme ve öğrenme işlemi için kullanılan cihazlardır.

Elektrik Panosu İşlevselliği Kontrolü

Elektrik panoları farklı açılardan incelenebilirler. Her farklı inceleme yöntemi ile yangın ihtimaline karşı önlem daha çok arttırılır. Tüm kontrol yöntemleri için mutlaka uygun kişisel korucuyu ekipman kullanılmalıdır ve bu kontroller uzman kişiler tarafından yapılmalıdır.

Termal Kontrol

Termal kameraların kullanımı ile ısı miktarında artış olan bileşenler belirlenir ve neden bu durumun ortaya çıktığı (aşırı yüklenme, gevşek bağlantı vb.) araştırılabilir. Çözümler belirlenerek yangın ihtimali önlenir.

Akım ve Gerilim Kontrolü

Elektrik panosu üzerinden gelen ve giden gerilimler gerekli hayati önlemler alınarak ölçülür, akım dengesi ve nötr akım idealliği hesaplanır. Topraklamanın devamlılığı kontrol edilir.

Görsel Kontrol

Kabloların görsel yapısı incelenerek yanma, yıpranma ve kopma belirtileri aranması. Bağlantıların arasında paslanma ve gevşeme kontrolü yapılması, Yabancı madde birikimi olup olmadığının incelenmesi, Devre üzerinde kullanılan etiklerin doğruluğunun araştırılması ve son olarak mekanik kısımlarda hasar, erime ve kırık parça aranması görsel kontrolün aşamalarıdır. 

Topraklama ve İzolasyon Kontrolü

Topraklama direncinin idealliği ölçülür ve Megger cihazı (İzolasyon test cihazı) ile kabloların yalıtım durumu kontrol edilir. Bu testler sonucunda elde edilen verilere göre gereken işlemler yapılır.

‍

Fonksiyon Kontrolü

Kaçak akım rölesi (RCD) test edilerek doğru çalışıp işlevini yetirme doğruluğu incelenir. Eğer varsa kontaktörler ve otomasyon bileşenleri manuel olarak test edilir ve tepkiler gözlemlenir. 

‍

Raporlama

Yapılan tüm testler kaydedilir, eğer önceden yapılan kontroller varsa yeni değerler ile karşılattırılır. Farklılıkların var olması halinde neden olduğu ve nasıl etkilerin olabileceğine dair tahminler yürütülür.

‍

Sonuç: Elektrik Panoları Güvenliktir!

Elektrik panoları, sadece elektriksel düzeni sağlamakla kalmaz, aynı zamanda güvenliğin temel taşlarını oluşturur. Her gün kullandığımız cihazlar ve sistemler, doğru bir şekilde yönetilmediğinde büyük tehlikeler doğurabilir. Ancak, düzenli bakım, kaliteli malzeme kullanımı ve profesyonel denetimlerle bu riskler en aza indirilebilir. Elektrik panolarına gösterilen özen hem yangın risklerini azaltır hem de enerji verimliliğini artırarak uzun vadede büyük tasarruf sağlar. Bir elektriksel arıza sonucu ortaya çıkabilecek yangınlar, can kaybına ve maddi zararlara yol açabilir. Bu yüzden, her alan için güvenli bir elektrik altyapısı sağlamak, sorumluluğumuzdur. Elektrik panolarının doğru şekilde yapılandırılması, yaşam alanlarımızda huzur ve güvenliği garanti eder. Güvenli bir ortamda yaşamak, çalışmak ve kısaca sağlıklı bir yaşam sürdürmek için, elektrik panoları her zaman ön planda tutulmalı ve gereken bakım düzenli olarak yapılmalıdır. Panolar hakkında her şey için bize ulaşın!

‍